This is the post excerpt.
There are many diverse forces at play in the world that directly impact the quality of our lives, our pocketbooks, personal freedoms and the environment. This blog is my sincere attempt to make sense of world events as they unfold before our eyes. Feel free to discuss and comment.
Kiko a pasa ku Antianisashon? E maneho intenshoná pa nos mes tuma posishonnan importante den nos pais. Antianisashon a inisiá na aprel di1938 ku instalashon di nos propio Staten na lugá di Koloniale Raad. E último presidente di Koloniale Raad a atvertí sinembargo: “kambio di struktura ta bon, pero mas importante ta hòmbernan kapasitá i íntegro pa manehá nos pais.”
E kuenta presentá.
Minister i Parlamentarionan kriminal ku a bai será/ainda ta será. Gerentenan di Banko Sentral akusá pa labamentu di plaka; pastornan ku ta será òf ku a sali na kareda pa krímen seksual i kasonan kontra moral; un enseñansa ku ta no ta kontestá nos nesesidatnan di awe i mayan; un poblashon ku no a krese for di 2012 pero ta mas bieu; un prensa kada dia ménos independiente; un Parlamento ku no a trata un petishon hasí na 2021 riba pa diskutí kambio di klima, i un aparato gubernamental ku muchu hende no-kaspasitá ku polítikonan a buta.
Popular ta pa bisa ku nos ta un pais ‘yòn’. Pero 1938 ta 86 aña pasá! Ta bon studia unda paisnan manera Mauritius, Malasia, Singapur i Uruguay tabata i unda nan ta awe na lugá di hustifiká kos robes.
Nos a faya. E rason prinsipal ta ku nos no a kere, ni ta kere sufisientemente, ku e aspekto mas importante den desaroyo di un pais ta su kapasidat institushonal ku ta referí na institushonnan i rekurso humano ku konosementu, abilidat i accountability i prosesonan pa kontribui na bienestar kolektivo i sobrebibí den un mundu di kambio rápido. For di komienso di ontwikkingssamenwetking Hulandes, nos a preferá finansiá kaya, kran pa haf, edifisio, i vèlt pa despues kòrta sinta. Poko a bai den desaroyá kapasidat institutional. Tristu ta ku e Landenpakket Curaçao ta pata pata di reforma -nesesario sigur- pero tin poko atenshon pa desaroyá kapasidat institushonal pa nos mes por manehá despues ku TWO, esta Tijdelijke Werkorganisatie bai. Nota bene: Tijdelijk.
Willemstad, http://www.alexdavidrosaria.blog
Recently, the United States engaged in discussions with Caribbean law enforcement authorities to address the escalating rates of crime and violence fueled by illicit firearms trafficking.
Illicit firearms trafficking poses a significant threat to Caribbean peace and stability, including Curaçao, by fueling violence and empowering criminal organizations. This undermines collective efforts aimed at promoting safety and security. The meeting aimed to enhance collaboration with the CARICOM Crime Gun Intelligence Unit (CGIU) to stem firearms-related crimes within the Caribbean region and to prosecute those involved in illicit firearms trade.
While I won’t delve into the specifics of the meeting, it’s concerning that Curaçao was not included in this crucial regional initiative aimed at saving lives. Shouldn’t we be addressing the issue of gun violence, which is exacerbated by illicit firearms trafficking? Don’t we share the common regional goal of fostering a safer and more secure Caribbean?
Initially, I presumed this meeting was exclusively for CARICOM members, to which we do not belong. However, the participation of the British Virgin Islands, similar to Curaçao as a non-independent Overseas Territory, suggests otherwise.
Regrettably, we often overlook opportunities to participate in regional or hemisphere-wide gatherings. This is particularly relevant now as the U.S. seeks to strengthen its economic partnership with our hemisphere (WLRN South Florida). Our decision-makers seem fixated on the Netherlands and the Dutch, using them as a scapegoat to justify our domestic shortcomings.
It’s evident that we don’t prioritize our relationships with our neighbors, who understandably view us as outsiders. The bottom line is, we can’t afford to remain passive when it comes to regional matters.
Curaçao, http://www.alexdavidrosaria.blog
Het is mei 1931. Nederland neemt groots deel aan de Internationale Koloniale Tentoonstelling (IKT) te Parijs in Bois de Vincennes, een gigantische bos in de Franse hoofdstad. Dit was dé kans voor Frankrijk en andere Europese mogendheden om op te scheppen met de ‘voortgang van de westerse beschaving in hun koloniën en mandaatgebieden’.
Het Nederlandse paviljoen bij de IKT moest de eenheid van Nederland en Nederlands-Indië symboliseren. De kosten waren extreem hoog ondanks een diepe mondiale crisis: tussen USD 20-25 miljoen (waarde van nu). Volgens experts was het paviljoen “een walgelijke architectonische fusie van de Indonesische- en Nederlandse bouwstijlen die nergens op sloeg”. De Nieuwe Tilburgsche Courant wist verder te vertellen dat de inzendingen van de West, waaronder Surinaamse vruchten, ergens in een hoekje te vinden waren.
De acties tegen de IKT van de Liga tegen Imperialisme konden deze theatrale groots Nederlandse koloniale spektakel niet beletten. Echter, een grote brand gooide roet in het eten. In de nacht van 28 juni 1931 brandde het Nederlandse paviljoen tot op de grond toe af. Van de koloniale eenheidsdroom restte slechts zwartgeblakerd hout. Veel erger was dat onvervangbare kunstschatten die toebehoorden aan de Nederlandsche koloniën tot as werden gereduceerd.
Werd de brand aangestoken door anti-imperialisten die de onafhanelijkheid van Indonesië aan het plannen waren, of een ongeluk? Deze vraag is nooit beantwoord.
Na de brand besloot men een vereenvoudigde versie van het paviljoen te bouwen met verzekeringsgeld en donaties. De herbouw werd gezien als een ware succesverhaal van “het Nederlandse doorzettingsvermogen”. Anderen zien het als het symbolische einde van een groots-koloniale droom en “Nederlandse beschaving” in Indonesië . Een beschaving die rustte op exploitatie, uitbuiting, diefstallen en moorden, gepleegd op het Indonesische volk en die in Parijs werd tentoongesteld.
Willemstad, alexdavidrosaria.blog
Koloniale vertoningen: de verbeelding van Nederlands-Indië op de
wereldtentoonstellingen (1880-1931)
Bloembergen, M.
Today is World Press Freedom Day. This day aims to bring attention to the right of the public to access information without censorship and threats.
The role of press freedom and independence in sustaining democracy and safeguarding human rights cannot be overstated. As we celebrate World Press Freedom Day on May 3rd, it’s crucial to recognize the indispensable role that free press plays.
Press freedom is not a privilege, but a fundamental human right enshrined in the Universal Declaration of Human Rights. Moreover, freedom of press is a cornerstone of democracy, facilitating informed debate and decision-making. The free and independent press should serve as the voice of the voiceless and an advocate for justice and equality.
However, press freedom in under threat in many parts of the world. In Curaçao the press is free and there’s a wide selection of media outlets. But as noted in Transparency’s International National Integrity System Assessment: Curaçao 2013, news here are rarely fact-checked which seriously “undermines the accountability and independence of the media and, in particular, their role as a watchdog.” Additionally, the report concludes that many actors in the media don’t possess sufficient working knowledge of basic democratic principles and or established principles and norms of journalistic practice. Some outlets are more interested in gore than anything. An ex-writer for a local newspaper told me that the owner of the paper he wrote for came up to him one day with a copy of another local paper and said: “This is what we need: blood” referring to articles and pictures the competitor had dedicated to a terrible car accident.
Some popular media outlets are known to spread unfounded and highly biased xenophobic and anti-immigrant sentiments. A recent news article suggests -without any substantiation- that “pretty” Venezuelan females that arrive at the airport in Curaçao are not tourists, but prostitutes. These generalities and accusations have sparked a debate about the role of the media in shaping public perceptions based on unfounded and unproven stories.
As we commemorate World Press Freedom Day let us reaffirm our commitment to defending and promoting press freedom and independent press. Only then can the media function as a cornerstone of democracy and human rights.
Willemstad, http://www.alexdavidrosaria.blog
Di abeha pa hiena. Di chimpansé pa olefante, animalnan soshal ta skohe esun mas kapasitá pa liderá. E eskoho aki ta basá riba kua por duna mihó guia, kordiná aktividat, tuma desishon kolektivo i defendé hinter e grupo kontra peliger.
Ta un lástima ku nos komo hende -supuestamente e ser ku mas intelekto,- no ta hasi meskos. Mi no ta papia di kuementu di poder estilo gòlpi di estado, pero kasonan kaminda pueblo demokrátikamente, den elekshon liber ta vota i pone hende ku ningun klase di kapasidat, na poder. Manera den nos pais.
Nos ku tin un demokrasia parlamentario i tur dia di nobo mester mira Miembronan di Parlamento (ku eksepshon di un grupo muchu chikí) sin konosementu básiko di prinsipionan di demokrasia manehá nos demokrasia. Kon nos por kere ku nos demokrasia ta riba e bon kaminda si esaki sigui ta den man di hende ku no tin kapasidat pa guia pueblo i protehá esaki kontra peligernan di awe i mayan?
Apesar ku nos ta persistí ku défisit demokrátiko ta pa falta di Hulanda, falta di kapasidat di e gerentenan di nos demokrasia ta ‘e mama di tur défisit.’
Nos tatanan di outonomia a lucha pa un struktura demokrátiko parlamentario outónomo ku a primintí di sirbi nos interesnan kolektivo. Miéntras ku a logra instalá e struktura demokrátiko nobo na 1951, nos a faya i ta sigui faya den sentido ku no a sòru pa tin hende kapasitá pa manehá e struktura demokrátiko.
I miéntras pueblo ta sigui vota pa nan, partidonan ta sigui bringa ku otro pa pone esun ku ta mas popular den kantamentu, ponementu di ‘fever’ i Facebook riba nan lista.
Hopi nos a papia di e strukturanan demokrátiko/estatal. Te awe, sea ku ta UPG, mankomunidat òf Aruba+, nos no ta dediká atenshon sufisiente pa traha riba e hendenan ku tin ku manehá e strukturanan aki. E fayo aki ta e défisit demokrátiko di mas grandi den nos pais. E no ta na Den Haag, sino den Punda.
Willemstad, http://www.alexdavidrosaria.blog
E úniko akusashon di hende pa froude di votamente tabata pa elekshon di Konseho Insular (KI). E problema sinembargo ta ku e akusadonan a muri 15 aña promé ku e promé elekshon pa KI. Nunka a ofresé diskulpa.
Durante reunionnan KI (1962/1963) konsistiendo di 10 miembro di Nashonal, 9 di Demokrat i 2 di Katólikonan pa yega na un kambio di Kiesreglement, a akusá rumannan oochi di fam R. di a kometé froude elektoral. E akusashonnan a keda inkorporá den e relato final di KI.
E oochi R. tabata biba na Libië (Santa Rosa). Mama di e oochi, Sra. R. geboren R. ku a skucha e akusashonan, a disidí di aserká un hende pa skibi un karta na Hulandes ku e a manda pa KI.
“Ik ben een eenvoudige vrouw die een ander moet vragen deze brief voor mij te schrijven.”
Segun e mama, su yunan a fayesé 27 aña promé (pues na 1936) tempu ku nan tabata beibi. E mama no a kompronde dikon miembronan di KI ta habri heridanan di pasado i hasi polítika ku su doló.
“Is het niet voldoende geweest dat ik mijn kinderen verloren heb? Moet nu 27 jaar na hun dood, politiek met hun namen bedreven worden? Moet hun moeder [..] beticht worden dat zij een strafbaar feit heeft begaan?”
Mas aleu e mama ta splika ku e tin e 4 karchinan pa bai vota di su yunan bon wardá i a añadí fotokopia di nan huntu ku su karta splikando ku e no tin falta ku Kranshi a faya.
Na final e ta pidi rektifikashon i pa korehí e fayonan den e relato di KI. E señora a firma e karta ku un krus pasombra e no por a skibi ni lesa i a bisa: “Wij zijn heel gewone mensen, maar we zijn eerlijk.”
Te leu ku mi a averiguá, KI nunka a kontestá e mama. Polítikonan tampoko a ofresé diskulpa. Un diskulpa lo ta e kos korekto pa hasi.
Willemstad, Kòrsou
Fuentenan: Amigoe 26/8/1971, Archivo Nashonal.
Onze rechtsstaat staat onder druk en veel mensen maken zich zorgen over hoe de politiek omgaat met de democratie en de fundamenten van onze democratische instellingen. Sinds 2010 hebben we steeds vaker te maken met constitutionele crises omdat de grondwet en andere belangrijke wetten op verschillende manieren geïnterpreteerd kunnen worden. Op Curaçao leiden deze crises vaak tot conflicten tussen de regering en de oppositie, en tussen verschillende experts, terwijl de burger machteloos toekijkt.
Het is dringend nodig om wetten te toetsen aan de grondwet, zodat overheidsorganen binnen hun bevoegdheden blijven en burgerrechten worden beschermd. Dit onderwerp is niet nieuw; al in 1946 werd benadrukt door dr. da Costa Gomez dat wetten aan de grondwet getoetst moeten worden voor rechtszekerheid.
Onafhankelijke constitutionele toetsing is belangrijk om de rechten van burgers tegenover de overheid te waarborgen. Momenteel is er echter weinig discussie over dit onderwerp in de politiek, hoewel elk lid van de Staten heeft gezworen de grondwet te handhaven. Zonder rechterlijke toetsing is de grondwet niet afdwingbaar, wat de individuele rechten van burgers kan ondermijnen.
De huidige beperkte toetsingsmogelijkheid door de rechter is niet voldoende, omdat alleen bepaalde grondrechten kunnen worden getoetst en wetten die hiermee in strijd zijn al rechtstreeks aan internationale verdragen worden getoetst. Dit beperkt de effectiviteit van de toetsing voor burgers.
Een volwaardige toetsing zou burgers in staat stellen om bestuurders en parlementariërs scherp te houden en verantwoordelijk te houden voor het naleven van de grondwet. Politieke interesse in dit onderwerp lijkt echter laag te zijn.
Een belangrijke tegenstrijdigheid in onze parlementaire democratie is dat parlementariërs, hoewel ze verplicht zijn om volgens de grondwet te handelen, vrijelijk kunnen afwijken van de grondwet zonder sancties. Dit ondermijnt het idee van een rechtsstaat. Bijvoorbeeld, het onconstitutionele wetsvoorstel 80/20 werd goedgekeurd door de Staten, maar werd pas ingetrokken nadat de Gouverneur weigerde te tekenen.
Het argument dat verkiezingen een waarborg zijn voor naleving van de grondwet is niet voldoende, omdat het negeren van de grondwet niet kan wachten tot de volgende verkiezingen. Burgers hebben behoefte aan betere instrumenten dan alleen verkiezingen om de rechtsstaat te beschermen. Het gebrek aan deze instrumenten houdt dit democratisch tekort in stand.
Willemstad, alexdavidrosaria.blog
E yu di tera J.M.S. di 33 aña di edat, na un manera kruel a mata su ruman muhé di 9 aña i su subrino di 6 aña riba bispu di Pasku di 1953. E víktimanan a muri a konsekuensia di sla na kabes. Ademas, e mucha muhé lo a keda ataká seksualmente, lokual no por a determiná ku seguridat ya ku e restunan ku a keda atras den mondi ya tabata parsialmente devorá pa animal i warawara.
E dòbel asesinato a komové nos isla. Ministerio Públiko a eksihí i haña kastigu di morto den promé instansia na 1954, Despues, den Korte di Apelashon ta konfirmá e desishon di pena di morto. Mas lat, e kaso ta bai pa Cassatie na Hulanda ku e petishon pa “gratie.”
Tabatin un (1) método pa ehekutá kastigu di morto den nos pais: palu di horka.
Wetboek van Strafrecht 1936 ta duna algun detaye: “De doodstraf wordt door den scherprechter uitgevoerd op een schavot, door den veroordeelde met een strop om de hals aan eene galgvast te maken en een luik onder zijne voeten te doen wegvallen.” (Wetboek van Strafrecht van 1936).
Un problema serio den e kaso di J.M.S. tabata ku no tabatin burdugu (beul) na Kòrsou ni palu di horka (schavot).
Promé ku e kaso di J.M.S., ni un kondena di morto a keda ehekutá. Último tabata na fin di siglo 19. A base di esaki Gobernadó a instalá un komishon pa wak si mester mantené pena di morto. E komishon na 1957 a disidí ku mester eliminá pena di morto pa e.o. asesinato di mucha. Pena di morto sinembargo no a desaparesé totalmente for di nos bukinan di lei i e artíkulo ku ta hasi posibel pa apliká pena di morto, a keda eksistí.
Na 1991 e fundashon anti-droga na Kòrsou (F.A.M.E.) a kore kampaña pa trese kastigu di morto bèk. Apesar ku tabatin algun hende konosí (unu a asta bira minister di Hustisia i Presidente di Staten) promoviendo e idea aki, nunka e a lanta for di tera.
Na 2010 a kita esaki kompletamente. Presidente di Staten, ku siendo miembro na 1991 di FAME a boga pa trese kastigu di morto pa baronnan di droga, a anunsiá ku a elimin’é.
Willemstad, alexdavidrosaria.blog
Kòrsou, sigun opinionnan ta mas shushi ku nunka i ta pèstá ku djaka. E
gabinete interino na 2013 a bisa:
“De rattenbestrijding neemt bij de ongediertebestrijding [..] een
bijzondere plaats in. De toenemende overlast van ratten in de binnenstad en
buitenwijken zal stevig aangepakt worden (Algemene Beschouwing Begroting).
Te leu ku mi a buska, mi no a haña un relato di e “stevige aanpak”
primintí i su resultadonan. Un kos ta sigur, e bestianan aki ta tur kaminda,
grandi, bon komé i sin un krenchi bergwensa.
No ta promé biaha ku a deklará guera kontra djaka. Na 1908 a disidí di tuma
akhon konkreto kontra di e bestianan aki.
Prokuradó General a publiká na 1908 un anunsio ofishal den kua e
ta pidi pueblo pasa na Fiskalia ku mas tantu djaka i raton morto posibel.
Fiskalia a pone e solushon den man di pueblo i tabata paga un (1) depchi pa
kada djaka morto i dos (2) sèn pa kada raton morto. Pa nos haña un idea, e
tempu ei kuater (4) webu di galiña tabata kosta un depchi.
E kampaña tabata un éksito rotundo i a haña publisidat den hinter Reino.
Sifranan ta mustra ku durante di e promé siman a entregá 219 djaka i 944 raton.
En total a paga Naf 20,000 (awe Naf 3 mion). E kampaña a produsí algun shen mil djaka i raton. Tambe a eliminá lugánan di benta shushi ilegal den nos kapital.
Punda a resultá di ta e parti mas shushi. Finalmente tabata huma sierto
barkunan di bela, prinsipalmente esnan ku tabata trafiká pa Venezuela, lokual a
mata kantidat grandi di djaka i raton.
Nos por saka un lès?
Willemstad, http://www.alexdavidrosaria.blog
Archivo Nashonal; Curaçao van Kolonie tot Autonomie, Dr. Joh. den
Hertog; Suriname, Koloniaal Nieuws- en Advertentieblad, 14.7.1908
Algu mas ku 85 aña pasá, Ulanda a rechasá un petishon di e élite di Kòrsou i gruponan religioso Kristian pa no duna derechi di voto na muhé i hende pretu pasombra nan “ta bobo.” I segun e grupo somehow e petishon tabatin bendishon pasombra un buki religioso lo a bisa esei.
Un grupo pudiente di hòmber ‘blanku’, a manda un karta pa Reina Wilhelmina
na 1938 pa no duna derechi di voto na muhé i hende pretu pasombra nan no tabata madurá intelektualmente pa vota.
Nos promé Kiesreglement (1936) a hasi posibel pa promé biaha vota pa 10 (di
15) miembro di Staten na 1937. Hòmber di 25 aña òf mas, ku un entrada mensual di 1,200 Florin òf mas, ku a paga belasting i tabatin 7 aña di Uitgebreid Lager Onderwijs, por a vota. Solamente 2,100 hòmber di un poblashon total di 90,000, a vota na 1937.
Dòktor a bira e bos kontra di e diskriminashon aki. Pero, den hopi sektor, asta su partido, Curaçaose Roomsch Katolieke Partij (CRKP), tabata pensa ku e pueblo lo no ta kla pa e tipo di emansipashon polítiko aki. Apesar di
kontratempu, Staten na 1938 a bai di akuerdo ku algun kambio chikí ku a pèrmití mas hòmber vota.
E firmantenan di e karta ya menshoná, tabata razu ku Staten a aprobá e
kambionan den Kiesreglement i a pidi Reina riba 29 di òktober 1938 pa destruí e
desishon di Staten. Permití hende bobo vota lo ta peligroso pa demokrasia.
Sinembargo Hulanda ta rechasá e petishon riba 14 di febrüari 1939.
Awe, ningun hende pretu, ningun hende muhé ta konsiderá ku e desishon di Hulanda tabata robes òf ku mester a warda ku e desishon aki. Esnan ku 85 aña pasá a kana dilanti, awe ta éroe. Ku rason. Lo bo kere ku nos, desendiente di
víktimanan di diskriminashon, sigur lo sa pa no diskriminá otro i ninga nan derechi igual. Lo bo kere.
Awe e poderoso iglesia i sektanan Kristian supsidiá pa pagadónan di
belasting ta usa plaka brutu pa infuensiá opinion i Fòrti pa ninga e minoria
LGBTQ+ derechi igual. Meskos ku 85 aña pasá nan tambe tin un hustifikashon ku nan ta saka for di e mesun buki ku a hustifiká sklabitut i diskriminashon
kontra muhé.
Awe atrobe nos tin ku warda pa na Hulanda e desishon Kai den cassatie si nos mester duna tur grupo trato igual. Inkreibel ku parse ku nos no a siña un pataka. Kon historia Lo husga nos generashon?
Willemstad alexdavidrosaria.blog
Alex David Rosaria Blog 