This is the post excerpt.
There are many diverse forces at play in the world that directly impact the quality of our lives, our pocketbooks, personal freedoms and the environment. This blog is my sincere attempt to make sense of world events as they unfold before our eyes. Feel free to discuss and comment.
E úniko akusashon di hende pa froude di votamente tabata pa elekshon di Konseho Insular (KI). E problema sinembargo ta ku e akusadonan a muri 15 aña promé ku e promé elekshon pa KI. Nunka a ofresé diskulpa.
Durante reunionnan KI (1962/1963) konsistiendo di 10 miembro di Nashonal, 9 di Demokrat i 2 di Katólikonan pa yega na un kambio di Kiesreglement, a akusá rumannan oochi di fam R. di a kometé froude elektoral. E akusashonnan a keda inkorporá den e relato final di KI.
E oochi R. tabata biba na Libië (Santa Rosa). Mama di e oochi, Sra. R. geboren R. ku a skucha e akusashonan, a disidí di aserká un hende pa skibi un karta na Hulandes ku e a manda pa KI.
“Ik ben een eenvoudige vrouw die een ander moet vragen deze brief voor mij te schrijven.”
Segun e mama, su yunan a fayesé 27 aña promé (pues na 1936) tempu ku nan tabata beibi. E mama no a kompronde dikon miembronan di KI ta habri heridanan di pasado i hasi polítika ku su doló.
“Is het niet voldoende geweest dat ik mijn kinderen verloren heb? Moet nu 27 jaar na hun dood, politiek met hun namen bedreven worden? Moet hun moeder [..] beticht worden dat zij een strafbaar feit heeft begaan?”
Mas aleu e mama ta splika ku e tin e 4 karchinan pa bai vota di su yunan bon wardá i a añadí fotokopia di nan huntu ku su karta splikando ku e no tin falta ku Kranshi a faya.
Na final e ta pidi rektifikashon i pa korehí e fayonan den e relato di KI. E señora a firma e karta ku un krus pasombra e no por a skibi ni lesa i a bisa: “Wij zijn heel gewone mensen, maar we zijn eerlijk.”
Te leu ku mi a averiguá, KI nunka a kontestá e mama. Polítikonan tampoko a ofresé diskulpa. Un diskulpa lo ta e kos korekto pa hasi.
Willemstad, Kòrsou
Fuentenan: Amigoe 26/8/1971, Archivo Nashonal.
Onze rechtsstaat staat onder druk en veel mensen maken zich zorgen over hoe de politiek omgaat met de democratie en de fundamenten van onze democratische instellingen. Sinds 2010 hebben we steeds vaker te maken met constitutionele crises omdat de grondwet en andere belangrijke wetten op verschillende manieren geïnterpreteerd kunnen worden. Op Curaçao leiden deze crises vaak tot conflicten tussen de regering en de oppositie, en tussen verschillende experts, terwijl de burger machteloos toekijkt.
Het is dringend nodig om wetten te toetsen aan de grondwet, zodat overheidsorganen binnen hun bevoegdheden blijven en burgerrechten worden beschermd. Dit onderwerp is niet nieuw; al in 1946 werd benadrukt door dr. da Costa Gomez dat wetten aan de grondwet getoetst moeten worden voor rechtszekerheid.
Onafhankelijke constitutionele toetsing is belangrijk om de rechten van burgers tegenover de overheid te waarborgen. Momenteel is er echter weinig discussie over dit onderwerp in de politiek, hoewel elk lid van de Staten heeft gezworen de grondwet te handhaven. Zonder rechterlijke toetsing is de grondwet niet afdwingbaar, wat de individuele rechten van burgers kan ondermijnen.
De huidige beperkte toetsingsmogelijkheid door de rechter is niet voldoende, omdat alleen bepaalde grondrechten kunnen worden getoetst en wetten die hiermee in strijd zijn al rechtstreeks aan internationale verdragen worden getoetst. Dit beperkt de effectiviteit van de toetsing voor burgers.
Een volwaardige toetsing zou burgers in staat stellen om bestuurders en parlementariërs scherp te houden en verantwoordelijk te houden voor het naleven van de grondwet. Politieke interesse in dit onderwerp lijkt echter laag te zijn.
Een belangrijke tegenstrijdigheid in onze parlementaire democratie is dat parlementariërs, hoewel ze verplicht zijn om volgens de grondwet te handelen, vrijelijk kunnen afwijken van de grondwet zonder sancties. Dit ondermijnt het idee van een rechtsstaat. Bijvoorbeeld, het onconstitutionele wetsvoorstel 80/20 werd goedgekeurd door de Staten, maar werd pas ingetrokken nadat de Gouverneur weigerde te tekenen.
Het argument dat verkiezingen een waarborg zijn voor naleving van de grondwet is niet voldoende, omdat het negeren van de grondwet niet kan wachten tot de volgende verkiezingen. Burgers hebben behoefte aan betere instrumenten dan alleen verkiezingen om de rechtsstaat te beschermen. Het gebrek aan deze instrumenten houdt dit democratisch tekort in stand.
Willemstad, alexdavidrosaria.blog
E yu di tera J.M.S. di 33 aña di edat, na un manera kruel a mata su ruman muhé di 9 aña i su subrino di 6 aña riba bispu di Pasku di 1953. E víktimanan a muri a konsekuensia di sla na kabes. Ademas, e mucha muhé lo a keda ataká seksualmente, lokual no por a determiná ku seguridat ya ku e restunan ku a keda atras den mondi ya tabata parsialmente devorá pa animal i warawara.
E dòbel asesinato a komové nos isla. Ministerio Públiko a eksihí i haña kastigu di morto den promé instansia na 1954, Despues, den Korte di Apelashon ta konfirmá e desishon di pena di morto. Mas lat, e kaso ta bai pa Cassatie na Hulanda ku e petishon pa “gratie.”
Tabatin un (1) método pa ehekutá kastigu di morto den nos pais: palu di horka.
Wetboek van Strafrecht 1936 ta duna algun detaye: “De doodstraf wordt door den scherprechter uitgevoerd op een schavot, door den veroordeelde met een strop om de hals aan eene galgvast te maken en een luik onder zijne voeten te doen wegvallen.” (Wetboek van Strafrecht van 1936).
Un problema serio den e kaso di J.M.S. tabata ku no tabatin burdugu (beul) na Kòrsou ni palu di horka (schavot).
Promé ku e kaso di J.M.S., ni un kondena di morto a keda ehekutá. Último tabata na fin di siglo 19. A base di esaki Gobernadó a instalá un komishon pa wak si mester mantené pena di morto. E komishon na 1957 a disidí ku mester eliminá pena di morto pa e.o. asesinato di mucha. Pena di morto sinembargo no a desaparesé totalmente for di nos bukinan di lei i e artíkulo ku ta hasi posibel pa apliká pena di morto, a keda eksistí.
Na 1991 e fundashon anti-droga na Kòrsou (F.A.M.E.) a kore kampaña pa trese kastigu di morto bèk. Apesar ku tabatin algun hende konosí (unu a asta bira minister di Hustisia i Presidente di Staten) promoviendo e idea aki, nunka e a lanta for di tera.
Na 2010 a kita esaki kompletamente. Presidente di Staten, ku siendo miembro na 1991 di FAME a boga pa trese kastigu di morto pa baronnan di droga, a anunsiá ku a elimin’é.
Willemstad, alexdavidrosaria.blog
Kòrsou, sigun opinionnan ta mas shushi ku nunka i ta pèstá ku djaka. E
gabinete interino na 2013 a bisa:
“De rattenbestrijding neemt bij de ongediertebestrijding [..] een
bijzondere plaats in. De toenemende overlast van ratten in de binnenstad en
buitenwijken zal stevig aangepakt worden (Algemene Beschouwing Begroting).
Te leu ku mi a buska, mi no a haña un relato di e “stevige aanpak”
primintí i su resultadonan. Un kos ta sigur, e bestianan aki ta tur kaminda,
grandi, bon komé i sin un krenchi bergwensa.
No ta promé biaha ku a deklará guera kontra djaka. Na 1908 a disidí di tuma
akhon konkreto kontra di e bestianan aki.
Prokuradó General a publiká na 1908 un anunsio ofishal den kua e
ta pidi pueblo pasa na Fiskalia ku mas tantu djaka i raton morto posibel.
Fiskalia a pone e solushon den man di pueblo i tabata paga un (1) depchi pa
kada djaka morto i dos (2) sèn pa kada raton morto. Pa nos haña un idea, e
tempu ei kuater (4) webu di galiña tabata kosta un depchi.
E kampaña tabata un éksito rotundo i a haña publisidat den hinter Reino.
Sifranan ta mustra ku durante di e promé siman a entregá 219 djaka i 944 raton.
En total a paga Naf 20,000 (awe Naf 3 mion). E kampaña a produsí algun shen mil djaka i raton. Tambe a eliminá lugánan di benta shushi ilegal den nos kapital.
Punda a resultá di ta e parti mas shushi. Finalmente tabata huma sierto
barkunan di bela, prinsipalmente esnan ku tabata trafiká pa Venezuela, lokual a
mata kantidat grandi di djaka i raton.
Nos por saka un lès?
Willemstad, http://www.alexdavidrosaria.blog
Archivo Nashonal; Curaçao van Kolonie tot Autonomie, Dr. Joh. den
Hertog; Suriname, Koloniaal Nieuws- en Advertentieblad, 14.7.1908
Algu mas ku 85 aña pasá, Ulanda a rechasá un petishon di e élite di Kòrsou i gruponan religioso Kristian pa no duna derechi di voto na muhé i hende pretu pasombra nan “ta bobo.” I segun e grupo somehow e petishon tabatin bendishon pasombra un buki religioso lo a bisa esei.
Un grupo pudiente di hòmber ‘blanku’, a manda un karta pa Reina Wilhelmina
na 1938 pa no duna derechi di voto na muhé i hende pretu pasombra nan no tabata madurá intelektualmente pa vota.
Nos promé Kiesreglement (1936) a hasi posibel pa promé biaha vota pa 10 (di
15) miembro di Staten na 1937. Hòmber di 25 aña òf mas, ku un entrada mensual di 1,200 Florin òf mas, ku a paga belasting i tabatin 7 aña di Uitgebreid Lager Onderwijs, por a vota. Solamente 2,100 hòmber di un poblashon total di 90,000, a vota na 1937.
Dòktor a bira e bos kontra di e diskriminashon aki. Pero, den hopi sektor, asta su partido, Curaçaose Roomsch Katolieke Partij (CRKP), tabata pensa ku e pueblo lo no ta kla pa e tipo di emansipashon polítiko aki. Apesar di
kontratempu, Staten na 1938 a bai di akuerdo ku algun kambio chikí ku a pèrmití mas hòmber vota.
E firmantenan di e karta ya menshoná, tabata razu ku Staten a aprobá e
kambionan den Kiesreglement i a pidi Reina riba 29 di òktober 1938 pa destruí e
desishon di Staten. Permití hende bobo vota lo ta peligroso pa demokrasia.
Sinembargo Hulanda ta rechasá e petishon riba 14 di febrüari 1939.
Awe, ningun hende pretu, ningun hende muhé ta konsiderá ku e desishon di Hulanda tabata robes òf ku mester a warda ku e desishon aki. Esnan ku 85 aña pasá a kana dilanti, awe ta éroe. Ku rason. Lo bo kere ku nos, desendiente di
víktimanan di diskriminashon, sigur lo sa pa no diskriminá otro i ninga nan derechi igual. Lo bo kere.
Awe e poderoso iglesia i sektanan Kristian supsidiá pa pagadónan di
belasting ta usa plaka brutu pa infuensiá opinion i Fòrti pa ninga e minoria
LGBTQ+ derechi igual. Meskos ku 85 aña pasá nan tambe tin un hustifikashon ku nan ta saka for di e mesun buki ku a hustifiká sklabitut i diskriminashon
kontra muhé.
Awe atrobe nos tin ku warda pa na Hulanda e desishon Kai den cassatie si nos mester duna tur grupo trato igual. Inkreibel ku parse ku nos no a siña un pataka. Kon historia Lo husga nos generashon?
Willemstad alexdavidrosaria.blog
Kòrsou kolonial, Antia Hulandes i Kòrsou outónomo a konosé vários (kambio di) konstitushon. Laga nos ta repasá nan.
E promé konstitushon tabata yama Regeringsreglement van 1815 ku a drenta na vigor riba 4 di mart 1816 despues ku e Inglesnan a entregá e seis islanan bèk na Hulanda despues di e gueranan di Napoleon. A krea tres kolonia: Kolonie Curaçao en Onderhorigheden (Kòrsou, Aruba i Boneiru) Kolonie Sint Eustatius en Onderhorigheden (Statia, Saba i Sint Maarten) i Kolonie Suriname.
E Regeringreglement van 1828 ta krea un (1) solo kolonia konsistiendo di e seis islanan i Sürnam bou di un Gobernadó ku sede na Paramaribo.
Regeringsreglement van 1833, publiká riba 20 di novèmber 1833, ta krea e órgano Koloniale Raad. Pa diferensiá e Koloniale Raad aki ku tabata un órgano di konseho for di esun di 1865, ta yam’é oude Koloniale Raad. Na 1845 e seis islanan pa di promé biaha ta bira un (1) kolonia.
Regeringsreglement van 1848 ta keda publiká i ta redusí e kantidat di miembronan di Koloniale Raad te na seis.
Ku Regeringsreglement Curaçao van 1865 Kolonie Curaçao ta haña su Koloniale Raad nieuwe stijl ku tin ròl di representashon di pueblo ounke ku miembronan no tabata elihí. Ulanda ta duna Sürnam derechi di voto limitá pa eligí su Koloniale Raad, pero ta ninga nos islanan e derechi ei pasombra nos no sufisientemente “madurá.”
1 april 1937, Wet op de Staatsinrichting van Curaçao van 1936 ta drenta na vigor. Ta eliminá Koloniale Raad i ta introdusí Staten van Curaçao di 15 miembro di kua 10 eligí ku voto. Elekshon pa un grupo chikí di hende hòmber ta bira posibel i poulatinamente ta amplia esaki.
Riba 7 di febrüari 1951 Interimregeling* un paso determinante pa autonomía interno i desentralisashon di Antia Hulandes ta drenta na vigor.
Huntu ku Eilandenregeling Nederlandse Antillen vigente for di 1951, Staatsregeling Nederlandse Antillen tabata e konsitushon vigente pa nos di 1955 te 1983. Na 1985 ta trese kambio pa reflehá salimentu di Aruba.
Na 2010, Staatsregeling van Curaçao a drente na vigor pa reflehá nos status nobo den Reino.
Willemstad/alexdavidrosaria@blog.com
Until recently, White House policies toward the Caribbean still reflected remnants of the U.S./U.S.S.R. Cold War geopolitics, which focused on U.S. national security. However, things have changed with the Biden Administration, undoubtedly because Washington realized that the U.S. is not the only player in the region due to China’s presence.
The U.S. is now committed to fostering stronger ties and collaborative efforts across key sectors in the Caribbean crucial for shared growth and development. Important issues such as climate change, energy transition, and food security are receiving more attention. The list of high-level visitors, including Vice President Harris, Secretary of State Blinken, Ambassador Thomas-Greenfield, and Governor Bryan, among others, indicates that the U.S. is now walking the talk instead of Obama’s unfulfilled promises, or Trump’s total disengagement.
Still begging for attention are the U.S. withdrawal of corresponding banking relationships with the region, creating a significant threat to our economies; the illegal trade of drugs due to a huge appetite for drugs in the U.S., and the illegal export of small firearms, which, thanks to the powerful U.S. Firearm Industry Trade Association, continue to fuel violence not only in Haiti but also in formerly peaceful countries like the Bahamas and Chile.
I see opportunity for Curaçao. The announced expansion of the U.S. Consulate General suggests a potential deepening of the relationship with the U.S. However, Curaçao must be more proactive. We must ensure that programs like the U.S.-Caribbean Partnership to Address the Climate Crisis 2030 and other significant U.S. initiatives are accessible not only to CARICOM and independent countries in the region but also to Curaçao. It’s crucial to be included in events like the Summit of the Americas and to break free from relative isolation in our own neighborhood.
A plan is necessary as we cannot afford to stay sidelined. Engagement with the U.S. Consul General, who’s already involved with issues such as human rights and climate, is imperative. Also necessary is more presence of the U.S. with locals. The 4th of July festivities, mainly for the local elites, should continue, but so should town hall meetings and other types of activities that become a way to “directly talk to folks.”
A continuation of the Biden Caribbean policy, or even a more engaging policy, will lead to a strengthened relationship and new initiatives that will positively impact Curaçao and our neighbors.
Curaçao/www.alexdavidrosariablog
Bati Huda na Kòrsou ta un aktividat religioso den kua durante Semana Santa ta bati un pòpchi ku semehansa di un hende. Simbólikamente e batimentu aki ta revancha kontra Hudas Iskariot, un Hudiu ku supuestamente a traishoná Hesus. Ta straño ku esnan ku semper ta grita kontra di un otro tradishon diskriminatorio, esta ‘zwarte piet’ ta ketu tokante di bati Huda.
Awe atrobe a bati huda. I e ignorantenan ta bisa ku ta “nos tradishon” Un tradishon dikriminatorio.
For di tempu di Apostolado Katóliko, tabata un kustumber pa riba Bièrnè Santu pone bandera na ‘halve stok’ i traha un pòpchi ku tabata keda públikamente batí ku palu, skòp i moketa.
Bièrnè Santu 27 mart 1682, a bati Huda serka di bahia Santa Ana. Esaki a kousa konsternashon pasombra e pòpchi tabata un representashon idéntiko di e Rabino di Hudiunan di Kòrsou. Gobernashon, ku ya a yega atvertí pa intoleransia religioso, a konsiderá esaki inakseptabel i a prohibí tur aktividat di bati Huda. E prohibishon a dura hopi aña.
Ku batimentu di Huda tabata dirihí riba Hudiunan ta keda spliká den Theologie van de straat i Accentjes van ons land en volk di Pater Brenneker. Brenneker a yama e tradishon aki “een niet echt fijn aangevoelde gewoonte”. Riba Bièrnè Santu òf e djasabra despues, tabata traha algun pòpchi grandi i pone nan dilanti di kasnan di famianan Hudiu ku un bòter di ròm bashí. Tur hende ku pasa por a dal’é un moketa den su kara. Ora solo baha, tabata marcha bou di müsik i alkohòl, kantando kantikanan di bati Huda i asta tin biaha kontra e religion Hudiu, lastrando e pòpchinan den kayanan pa despues bati nan te ora no sobra nada. Normalmente ta sigi un fiesta ku hopi aktividat eskandalósamente imoral.
Na 2019 World Jewish Congress a protestá batimentu di Huda despues di imágennan di batimentu di un pòpchi bistí komo un Hudiu òrtodòks na Polonia, un pais mayoritariamente katóliko. A kita su kabes afó i kima e restu di e kurpa.
Awor, si no ta tolerá e invento diskriminatorio Hulandes di ‘zwarte pieten’, pakiko nos ta keda silensioso pa loke ta trata un tradishon ku ta flagrantemente anti-Hudiu? No ta hipókresia di marka mayó?
Si Iglesia tabatin un krenchi di moralidat, e lo a sali bisa algu.
Willemstad, Kòrsou
Fuente: Archivo Nashonal, Kerkgeschiedenis Antillen, Pater Brada (1963)
Na 2021 e presidente Haitiano, Jovenel Moïse, ta keda asesiná. Na e momento
ei no tabatin un parlamento instalá i Konstitushon di Haiti no ta bisa kiko
mester hasi den un kaso semehante. Nashonnan Uní na Haiti ta deklará ku Ariel
Henry, esun ku tabata nominá pa bira premier bou di Moïse, ta bira lider di Haiti. Henry no tabata legalmente instalá pero a keda na poder danki na sosten di algun pais aliado, prinsipalmente Merka.
Durante 3 aña polítikonan Haitiano a pleita ku otro. Henry su mando
tabata korupto i no tabata duna kontesta na dolónan di pueblo. Esaki a pone ku
gèngnan na Haiti a bira aktivo, multipliká, krea kaos i stroba funshonamentu di
gobièrnu i su servisionan. Awe e diferente gèngnan ta okupá 80 porshentu di e
kapital Haitiano, Port-au-Prince. Nada ta funshoná i tur hende, ku eksepshon di e élite, ta bira mas pober.
E luna aki Henry a tuma retiro, lagando su pais den un buraku profundo. Aktualmente ta trata na trese un solushon di kua un konseho presidensial transitorio konsistiendo di 7 hende, ta mas probabel.
Lo bo kere ku China i Rusia lo a probechá di e situashon débil di Haiti. Pero Rusia tin su mannan yen ku Ukraina, Siria, Kazakhstan, i otronan. Haiti no ta rekonosé China diplomátikamente, pero e tin enemigu di China, Taiwan, komo aliado. China no tin apetit pa yuda Haiti.
E pregunta ta si e konseho presidensial transitorio lo funshoná. E lo por
bai di akuerdo ku un kandidato pa promé minister? E lo por konta ku konfiansa
di pueblo? E lo bai di akuerdo pa bin ku forsanan di seguridat internashonal? E
por garantisá un elekshon demokrátiko den futuro serkano?
Otro batata kayente ta kiko mester hasi ku e gèngnan. Mester invitá nan na
mesa di negosashon manera tabata e kaso ku movementunan manera FARC na Colombia? Pero e gèngnan Hatiano no tin agènda polítiko i nan ta sirbi solamente nan interesnan. Pues kiko bo ta gana ku negoshá ku nan?
Haiti ta puntra su mes te kon leu e mester konfia yudansa di afó pasombra
semper yudansa i intervenshon a laga e pais mas pober, mas instabil, mas
korupto i ménos demokrátiko. Ta parse ku kada biaha ku ayudo internashonal bai Haiti, ta un disaster ta keda kreá pasombra e intentonan aki nunka tabata tin “ownership” di Haiti. Esnan ku ta buska un solushon pa e isla di mas pober den nos hemisferio mester bin mesa ku humildat i konosementu históriko si nan ke proponé kontestanan apropiá.
Alex Rosaria ta miembro di e think tank Caribbean Policy
Fuente: Ms. J. Lumarque, Université Quisqueya
Elke dag liep ik langs de UN Vluchtelingenorganisatie (UNHCR) op weg naar mijn werk bij het UN Development Programme in N’Djaména, Tsjaad. Op de deur van de UNHCR hing een poster met twee teksten: “Refugee go home” en “He would if he could.”
Er zijn momenteel 108 miljoen vluchtelingen wereldwijd, waarvan 70 procent verblijft in buurlanden van hun land van herkomst (VluchtelingenWerk, 2024). Interessant genoeg wordt 76 procent van alle vluchtelingen opgevangen in landen met een laag- en middeninkomen. Türkiye, Iran en Colombia staan bovenaan de lijst van landen die de meeste vluchtelingen opvangen (UNHCR, 2024). Desondanks zijn het voornamelijk rijke landen die het meest klagen, vooral als het gaat om bruine of zwarte vluchtelingen met een andere religie dan het christendom.
De racistische behandeling van vluchtelingen is een pijnlijke realiteit, maar ik richt me op de vluchteling op de poster in N’Djaména. Hij wil geen vluchteling zijn, maar het liefst terugkeren naar zijn huis.
Politici, media en organisaties, waaronder een aanzienlijk aantal gewelddadige christelijke groeperingen, vermijden vaak het gesprek over het feit dat de meeste vluchtelingen simpelweg naar huis willen terugkeren. Waarom is het voor hen niet mogelijk om terug te keren? Staan we hier wel voldoende bij stil?
Vluchtelingen slaan vaak op de vlucht vanwege een gebrek aan economische kansen om zich te ontwikkelen die snel genoeg leidt tot geweld. Dit gebrek aan kansen wordt decennialang in stand gehouden door oneerlijke subsidies in rijke landen, vaak ten gunste van inefficiënte boeren, waardoor boeren in armere landen niet kunnen concurreren en hun producten niet op de internationale markt kunnen brengen. Bovendien wordt de toegang tot deze markten bemoeilijkt door hoge importtarieven en niet-tarifaire handelsbelemmeringen.
De meest duurzame manier om de vluchtelingencrisis op te lossen, is door economische kansen in armere landen niet te belemmeren. Het gesprek over vluchtelingen zou daarmee moeten beginnen. Dat doen politici in rijke landen niet. Ze geven de voorkeur aan het aanwakkeren van racisme, religieuze intolerantie en politiek gewin.
Alex David Rosaria Blog 